Tips voor het fotograferen van een zonsopkomst of zonsondergang
Geweldig vind ik het om dat kleurenspektakel in de lucht te zien dat ook nog eens van minuut tot minuut veranderd.
Daarom wat tips voor het fotograferen ervan, zodat je goede kans hebt om met mooie foto's thuis te komen.
Voorbereiding
- Een goede voorbereiding is het halve werk. Bepaal van te voren de plek waar je wilt gaan fotograferen en zorg dat je daar ruim op tijd bent om je apparatuur in gereedheid te brengen en jezelf te installeren. Vaak heb je zo'n half uur voor de zonsondergang al mooie kleuren in de lucht en het is jammer als je dat zou missen. Een site met de tijden van zonsondergang helemaal gericht op Nederland vind je hier.
- Controleer van te voren het weer. Laat je niet afschrikken als er wat bewolking in de lucht. Zolang niet de hele lucht één grijze massa is zorgen juist de wolken voor interessante foto's door de kleuren die zij reflecteren en de zonneharpen die hierdoor kunnen ontstaan. Een wolkeloze hemel zorgt voor egale kleuren en is minder spectaculair.
- In de zomer moet je vroeg op voor een zonsopkomst, het is dan handig om je fototas ingepakt en wel klaar te zetten en vergeet daarbij ook je statief niet. Denk niet alleen aan de foto's maar ook aan jezelf en neem wat te eten, te drinken en iets warms mee om aan te trekken en eventueel een stuk plastic (een vuilniszak voldoet prima) om op te zitten.
Zonsopkomst boven het heiige landschap achter Bloemendaal oftewel de Kennemer Duinen.
1/100 sec., f 9, ISO 200
Onderweg naar huis na een fotoshoot in de buurt van Breukelen kwam ik deze molen vlak
voor zonsondergang tegen. Het zogenaamde Gouden Uurtje.
Een extraatje is de reflectie in het water van het slootje en daarom de horizon ongeveer in het midden geplaatst voor de balans in de foto.
1/80 sec., f5.6, iso 640
De camera instellingen
- Langere sluitertijden leiden er ook toe dat zonnestralen beter tot hun recht komen op de foto. Je zet de camera op diafragma-voorkeuze of in de manuele stand en kiest voor een diafragma van f11 of f16. Soms heb je vlak voor zonsondergang een mooie zonneharp in de lucht, dan kies ik voor een diafragma van f22 en onderbelicht ik één tot twee stops om de stralen nog beter uit te laten komen. Dit doe je met de +/- knop (EV-knop).
- Je kunt de camera ook op spotmeting zetten. Meet dan het licht ongeveer 40 graden vanaf de zon, zodat niet het felle punt van de zon zelf wordt gemeten met het grote risico dat je foto verkeerd belicht is.
- Controleer regelmatig de belichting door het histogram van je opname te raadplegen. Zo niet dan stel je de belichting bij en neem je de foto opnieuw. ( lang leve de digitale fotografie)
- De sluitertijd pas je op het diafragma aan.
- De ISO waarden laat je zo laag mogelijk ( 100 of 200) om de foto 'schoon'te houden, hoge isowaarden geven immers ruis. Waarschijnlijk wordt de sluitertijd dan te lang om nog uit de hand te kunnen fotograferen, daarom is het statief echt een must.
- Bij het fotograferen vanaf statief zet je de stabilizer van je objectief uit, anders zou je juist beweging in de foto's krijgen omdat de image- stabilizer het statief niet herkent.
- Met flitslicht zou je de prachtige kleuren en het mooie licht onzichtbaar maken, de flitser gaat uit.
Weinig kleur in de lucht maar ter compensatie wel een zonneharp, die er zonder de paar wolken niet zou zijn geweest.
1/80 sec., f11, iso 200.
-0.5 EV
Bewust gekozen om de zon in het midden te plaatsen. Zo krijgt de zonneharp alle ruimte om uit te waaieren.
1/40 sec., f6.7, Iso 640
-1.5EV
Witbalans (klik hier voor meer informatie)
Fotografeer je in RAW, dan kun je de witbalans op automatisch laten staan en de kleurtemperatuur achteraf zonder kwaliteitsverlies in een bewerkingsprogramma aanpassen. Fotografeer je echter in Jpeg, dan kun je beter de witbalans al direct goed instellen op bewolkt of schaduw voor een warmere uitstraling wat natuurlijk bij een zonsopkomst, of -ondergang past. In Jpeg kwaliteit kun je de foto's niet zonder kwaliteitsverlies nabewerken.
Compositie
Al snel denk je bij het fotograferen van zonsondergangen aan oppervlakten met water.
Door de reflecties van de kleuren en eventuele wolken in het water wordt je foto dan ook een echte eye-catcher. Een foto met uitsluitend een zonsondergang, kan
heel saai zijn.
Let er wel op dat je, zeker bij deze watermassa's, de horizon recht houdt. Een scheve horizon doet afbreuk aan de (technisch gezien) beste foto .
Maak voor de compositie gebruik van de regel van derden en plaats de horizon op één derde van boven of één derde van onderen. Zijn er mooie reflecties in het water dan kun je de
horizon in het midden houden voor een goede balans.
Zet de zon niet altijd midden in het beeld, maar plaats haar ook eens links of rechts van het midden. Zelf zet ik de zon meestal niet in het midden tenzij ik daar een goede reden voor heb, zoals
de foto hier boven.
Een interessante voorgrond: Planten,mensen of dieren in beeld worden silhouetten en geven meer diepte in je foto
Meer over compositie lees je hier
Het draait allemaal om de zon en toch is het niet altijd mooi als deze in het midden van je compositie staat.
1/125 sec., f/2.8, ISO640
Hoe mooi zo'n rood/oranje/gele bol ook kan zijn, zonder de wolk die de zon even 'aantikt' was het plaatje toch minder interessant geweest.
Meet het licht op een gemiddelde helderheid binnen je kader. De zon is te fel en daardoor krijg je een verkeerd belichtte opname. Bovendien is het niet goed voor de sensor en voor je ogen om het licht recht in de zon te meten.
Houdt de horizon recht. Als hulpmiddel kun je het raster op je lcd-scherm gebruiken of de horizontale lijntjes van de scherpstelpunten. Veel van de huidige camera's hebben ook een virtuele horizon op het lcd-scherm.
Het geeft je foto diepte door iets op de voorgrond te plaatsen. Zet ze dan niet pontificaal in het midden. Zet dan liever een stapje naar links of rechts waardoor ze uit het midden komen te staan.
Let op! Lensflare:
Bij laagstaande zon en hij staat ook nog in het kader van je foto dan heb je kans op lensflare ( die gekleurde cirkels). Dit komt omdat de zonnestralen in je lens op de sensor vallen. Soms kan het iets toevoegen maar meestal is dat niet het geval en verstoren ze het beeld.
Je kunt lensflare voorkomen door sowieso de zonnekap op je objectief te plaatsen en indien deze niet lang genoeg is je hand ter bescherming in het verlengde ervan houden. Of herkader en zorg dat de zon niet binnen het kader komt.
De zon scheen bijna recht in mijn lens waardoor lensflare is ontstaan. Hier vond ik het wat toevoegen, maar meestal doet het afbreuk aan je foto.
De zon is nog net niet achter de horizon verdwenen. In Italië is de dag voorbij, zodra de zon onder is gegaan. Het is dan vrijwel direct helemaal donker en van een kleurenspektakel is weinig sprake.
Heel anders hier aan de Nederlandse kust waar de mooiste kleuren te voorschijn kwamen na het verdwijnen van de zon achter de horizon.
Niet te vroeg inpakken
Pak niet gelijk je spullen in als de zon achter de horizon is verdwenen. Het kleurenspektakel begint dan soms pas en het is jammer als je juist het mooiste mist.
Het begin van een kleurrijke zonsondergang.
1/640 sec., f.4.5, ISO 400
Het vervolg van de foto hierboven.... Een enorm kleurenspektakel barst los.
1/250 sec., f/4.5, ISO 400
Boven een wolkenlaag vanaf een rotspunt op het eiland La Palma met zicht op Tenerife en dat alles in een roze/paarse gloed.
Sprookjesachtig
Drie dagen later op hetzelfde eiland werden we getrakteerd op een oranje gloed.
Zonder de silhouetten op de voorgrond zou dit ondanks de felle kleur toch een redelijk saaie plaat zijn.
1/30 sec., f 11, Iso 200
De zon was net achter de horizon verdwenen, maar door de vliegtuigstrepen en de reflecties in het water loonde het de moeite te blijven fotograferen.
Ook hier was de zon al onder en bleven de kleuren nog zeker een half uur zichtbaar.
Met de armen geleund op de balkonrand om bewegingsonscherpte te voorkomen.
1/25 sec., f/ 5.6, ISO 500
- Ga je fotograferen bij stilstaand water, zoals een meer, smeer je dan in met antimuggen spul of neem het mee. Ik spreek uit ervaring. Bij de onderstaande foto's werd ik werkelijk lekgestoken.
- Wellicht denk je bij het bekijken van je foto's gemaakt in een dergelijke omgeving dat je de sensor van je camera moet (laten) schoonmaken vanwege de vele vlekjes. Vaak blijken ook dit allemaal muggen te zijn.
Zonsondergang bij de Loosdrechtse Plassen en weinig wind. Statief was niet nodig omdat er nog voldoende licht was mede door de reflectie in het water.
1/80 sec., f/16, ISO 640
Door voor een klein diafragma te kiezen zie je de ondergaande zon als een ster.
1/125 sec., f/18, ISO1000
Ook dit zijn de Loosdrechtse Plassen. Door de bewolking ontstaat er een hele andere sfeer. 1/160 sec., f/11, ISO 400.
Als je toch op pad gaat om een zonsondergang te fotograferen kun je het zogenaamde 'Gouden Uurtje' ook meepakken. Dit is vlak na zonsopkomst en vlak voor zonsondergang en het zet het landschap in een prachtig licht. Zie ook de tweede foto van boven met de molen.
Fotografeer je nog op de automatische- of P-stand en wil je daarvan af?
Misschien is dan het ebook "Nooit meer op de automatische stand fotograferen" iets voor jou.
Of volg een workshop of cursus, waarna je de camera beter hebt leren kennen en nooit meer op de automatische stand hoeft te fotograferen.
Vind je dit een leuk/interessant artikel? Leuk als je het deelt.
Reactie schrijven